Thứ Hai, 17 tháng 5, 2010

Thằng Ăn Cắp

mt làng nào đó bên x n Đ, có mt thương gia nghèo. Ði sng khó khăn, nn cường hào ác bá quá đi lng hành khiến bác ta sng không ni, phi b đi mt x xa sinh sng. Sng nơi đt khách quê người lâu ngày, lòng riêng vn ti. Li thêm tui đà xế bóng, tính ganh đua, lòng ham mun cũng mi mòn. Mt hôm chnh nh c hương, bác quyết đnh tr v. Bán hết tài sn ly tin mua vàng, gói vào mt túi vi giu trong túi hành lý khoác vai, bác lên đường v quê hương.
Trong vùng quê người thương gia, gia mt cánh đng, dân trong vùng xây mt ngôi chùa nh đ các nông phu bui trưa ghé vào l Pht và ngh ngơi. Mt cây b đ lâu năm che bóng rp xung mt sân nh lát gch, mt cái giếng khơi, nước mát và trong vt, cũng là nơi cho khách b hành ghé chân ngh ngơi, gii khát, hoc đôi khi ng qua đêm trong chùa. Chùa không có người coi. Pht t trong chùa đu là nông dân. Lúc rnh vic thì t ý ti làm công qu quét tước, dn dp, chăm sóc cho đám cây c sân chùa lúc nào cũng hương khói quanh năm.
Sau nhiu ngày ln li đường xa, người thương gia v gn đến làng cũ. Tri đã xế trưa, nng gt. Ði ngang qua chùa, bác ghé vào ngh chân dưới gc b đ. Ra giếng nước gii khát, ra ráy sch s xong, bác vào chùa l Pht. Trong chùa vng lng. Bác thp hương quỳ trước bàn th Pht. Ngước nhìn lên, nét mt đc Thế Tôn vn trm mc như xưa nay, hơn mười năm qua không có gì thay đi. Cnh vt như đng ngoài thi gian. L xong, người thương gia ri chùa. Thy bóng chiu đã ng, đường v còn khá xa, bác lin ro bước, b quên túi hành lý trong chùa.
Bui chiu hôm đó, mt nông dân nghèo kh tr v làng sau mt ngày làm vic ngoài đng. Ngang qua chùa, ngày nào cũng vy, bác ghé vào l Pht trước khi tr v nhà. L xong, bác trông thy mt túi vi to đ gn bàn th. Bác ta nghĩ thm: “Không biết túi vi ca ai đi l đã b quên. Nh có người tham tâm ly mt thì ti nghip cho người mt ca. Âu là c mang v nhà ri bng thông báo đ tr li cho người ta.”
V đến nhà, bác nông dân gi v con ra, tr vào túi vi, nói:
- Ðây là vt người ta b quên trong chùa. Nay mình c tm kim kê rõ ràng, đy đ, mai mt có người đến nhn đúng thì tr li cho người ta.
Gi ra xem, thy có gói vàng to, người nông dân nghiêm ging dn v con:
- Vàng ca người ta là mt vt rt nguy him. Nó làm ny lòng tham. Mi điu bt chính, bt lương, mi s đau kh cũng t đó phát sinh. M con mày ch có dúng tay vào mà khn!
Bác ct cn thn vào rương, khóa li.
Người thương gia ro bước v gn đến làng, nhìn xa xa ráng chiu êm , nhng làn khói bếp vương vn trên rng tre quen thuc. Cnh xưa vn còn trong trí bác so vi nay như không có gì thay đi sau hơn mười năm xa cách.
Va đến cng làng, người thương gia mi sc nh đã b quên túi hành lý chùa. Lo s, ht hong, bác vi quay li con đường cũ, va chy va kêu:
- Kh thân tôi! Thế là tôi mt hết c sn nghip dành dm t hơn mười năm nay! Bao nhiêu công lao trôi sng trôi bin c ri! Kh thân tôi chưa!
Người đi đường ai thy cũng ngc nhiên.
Ti chùa thì cnh vn vng tanh, bên trong ch có mt c già đang l Pht. Người thương gia vi túm ly c già, ht hong hi:
- Túi đ ca tôi đâu? Vàng ca tôi đâu?
C già ngc nhiên:
- Túi đ nào ca bác? Vàng nào ca bác?
- Thì cái túi hành lý tôi đ quên hi xế trưa trong chùa này!
C già vn bình thn:
- Qu tht lão không thy túi đ ca bác. Lão đã sng thanh đm c đi, n nào trong chc lát vt b lương tâm mà tham ca người. Bác c bình tĩnh. Ca mt, có duyên còn có ngày ly li, vô duyên thì ca cm trong tay cũng mt. Túi đ ca bác đã tht lc, bác li mt luôn c cái tâm công chính, đ vy cho người là c làm sao? Gn đây có mt xóm làng, bui chiu nông dân thường l Pht trước khi v nhà. Bác th ti đó hi xem. Thói thường, thy vàng là ti mt li. Nhưng cũng còn tùy. Cũng còn có nhiu người tt.
Người thương gia nghe ra, nhn thy mình vô lý, bèn xin li c già ri theo li ch dn, tiếp tc đi tìm. Ti làng, ông ta hi nhiu người mà không ai biết. Nghĩ rng sn nghip dành dm trong mười năm ca mình nay phút chc như chiếc lá vàng rơi theo gió đưa, biết đâu là b bến mà tìm! Ðành phó mc cho bước chân tình c may ri. Khi ti cui làng, gia vườn cây ci um tùm có mt căn nhà lá nh ti tàn. Trước ca treo mt tm bng đen, vi hàng ch trng viết to: “Tôi có nht được mt túi vi b quên trong chùa. Ai là ch xin ti nhn li.”
Người thương gia mng quýnh đp ca, gp anh nông dân ra m hi:
- Bác là ch túi đ b quên trong chùa?
- Vâng, chính tôi. Tôi đã đ quên trong chùa hi xế trưa nay. Xin cho tôi nhn li.
- Nếu đó là ca bác thì bác phi nói xem túi đ ca bác như thế nào? Trong đng nhng gì?
Người thương gia tr li:
- Ðó là túi vi, trong đng mt ít lương khô đi đường.
Người nông phu nói:
- Thế thì không phi túi đ ca bác.
- Thú tht vi bác, cũng còn mt s vàng trong mt gói vi khác màu đ.
Người nông phu nghe t đúng các đ vt và s lượng vàng đng trong túi vi, biết chc người ti hi là ch nhân bèn m rương ra, nói vi người thương gia:
- Qu tht đó là túi đ ca bác. Xin mi vào nhn.
Người thương gia nhn đ s vàng, lòng vui khôn t. Bác thy cnh nhà người nông dân nghèo nàn mà li không có lòng tham, đ t lòng biết ơn, bác chia đôi s vàng gói vào mt miếng vi đưa cho người nông dân. Bác nói:
- Vàng ca tôi tưởng đã mt, may sao li gp tm lòng quý ca bác. Tôi xin biếu bác mt na đ t lòng thành tht biết ơn.
Người nông dân ngc nhiên:
- Tr li món vt không phi ca mình ch là mt vic bình thường, có ơn gì mà được đn?
- Bác đã làm mt điu thin. Ðược đn ơn là đúng l.
- Làm vic thin là nghĩa v t nhiên. Đo lý xưa nay vn dy như vy. Đó không phi là cái c đ đòi hay nhn tin thưởng. Cũng như lòng yêu dân tc, yêu t quc không phi là cái c đ được tr công. Vàng ca bác do công sc làm ra thì bác hưởng. Tôi có góp công lao gì vào đó mà chia phn? Thôi, xin bác hãy đ tôi được sng yên vui trong cái nghèo ca tôi hơn là sng giàu có nh vào ca ci người khác. Như thế cũng là mt cách ăn cp.
Người thương gia không còn lý l gì đ nói thêm bèn khoác hành lý lên vai, bt thn vt gói vi đng na s vàng lên bàn ri b chy. Ý đnh ca ông ta là bt buc bác nông dân phi nhn s đn ơn, nhưng bác vi nht gói vàng ri đui theo, ming hô hoán:
- B người ta, thng ăn cp! Bt ly thng ăn cp.
Dân trong làng nghe tiếng hô hoán lin đui theo bt được người thương gia dn tr li trước mt bác nông dân, hi:
- Hn đã ăn cp vt gì ca bác?
- Hn đnh ăn cp cái tâm công chính và chân tht mà tôi có được t ngày tôi hc Pht!
Nhng người làm vic công mà đòi tr ơn, làm vic thin ch do tư li, làm vic nước ct vì quyn hành đa v... thy đu không hiu chuyn ny!!

(Không biết tên người kể)